Nỗi niềm của người mang tham vọng sản xuất xe ô tô

31/03/2023

<p data-role="sapo"><span style="font-family:Arial,Helvetica,sans-serif;">Hiện tại, người ta nói nhiều đến VinFast là sản phẩm xe hơi made in Vietnam, mang niềm tự hào của người Việt, đưa tên tuổi Việt Nam lên tầm quốc tế, nhưng ở Việt Nam, ông Bùi Ngọc Huyên - ông chủ Vinaxuki mới là người đầu tiên tại Việt Nam ôm tham vọng sản xuất xe ô tô Made in Vietnam.</span></p>

Trên thực tế, gần 10 năm qua, đã có DN ô tô Việt Nam đầu tư hướng tới việc sản xuất xe mang thương hiệu Việt giá rẻ, nhưng cuối cùng thất bại. Vấn đề chính là các DN đầu tư vào sản xuất ô tô đã không nhận được sự hỗ trợ nào từ Nhà nước, ông Bùi Ngọc Huyên, Tổng giám đốc Công ty cổ phần ô tô Xuân Kiên (Vinaxuki) cho biết.
Muốn phát triển thành công ngành công nghiệp ô tô, phải tạo ra được những chiếc xe có chất lượng tốt và giá cạnh tranh với xe nhập khẩu.

Sau gia đoạn hoàng kim 2006-2009, Sóng gió bắt đầu từ khi Vinaxuki tự tin đầu tư cho dự án lớn: Sản xuất ô tô con, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Một khoản tiền khổng lồ được cấp từ vốn vay và lợi nhuận tích lũy được Vinaxuki rót vào luyện kim, đúc phôi, sản xuất khuôn mẫu, cùng các thiết bị tự động cho dây chuyền dập, cắt plasma, cắt laser, sơn tự động bằng robot,... Doanh nghiệp đầu tư thêm nhà máy tại Thái Nguyên và Thanh Hóa.

Tuy nhiên, tham vọng này chỉ đi được nửa chặng đường do các gánh nặng nợ và chiến lược sai lầm khiến Vinaxuki mất khả năng hoạt động kinh doanh. Cốt lõi, phải nói đến việc nghiên cứu, chế tạo, sản xuất xe ô tô con vô cùng ngốn tiền nhưng khó mang lại kết quả ngay lập tức.
Bắt đầu từ cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài năm 2011, thị trường ô tô suy giảm, hàng nghìn xe lắp ráp xong không bán được, xe bán được cũng phải giảm giá, dẫn đến khó khăn trong thu hồi vốn. Dòng tiền đứt gãy trong khi gánh nặng nợ ngân hàng đè nặng.

Năm 2012, Vinaxuki lỗ 45 tỷ đồng và bị nợ quá hạn các ngân hàng. Từ đây, nguồn tín dụng bị cắt đứt, Vinaxuki không thể vay được vốn ở đâu, dù chỉ là vốn lưu động.

Năm 2015, Vinaxuki đã phải rao bán nhà máy ở Mê Linh để trả nợ, thậm chí bán phần lớn phế liệu, phụ tùng, máy móc để duy trì lương công nhân…

Năm 2017, Vinaxuki từng gửi đơn kêu cứu Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành. Qua thư, công ty mong được tái cơ cấu vốn, được vay vài trăm tỉ đồng vốn lưu động để sản xuất nhằm tiếp tục đeo đuổi giấc mơ còn dang dở và đảm bảo việc làm cho công nhân. Tuy nhiên, đề xuất này không được chấp nhận.

Đến thời điểm hiện tại, ông chủ hãng sản xuất xe hơi đầu tiên tại Việt Nam Vinaxuki nay đã ngoài 80 tuổi, sống trong ngôi nhà ngay tại đại công xưởng của nhà máy đặt tại huyện Mê Linh. Thu nhập chính của ông là lương hưu 8 triệu đồng/tháng, cùng với nguồn thu “không thường xuyên” từ đàn gà nuôi trong nhà xưởng.

Ông Huyên thừa nhận, dù đã được cảnh báo khi bắt tay vào làm rằng, chế tạo ô tô con là cuộc chơi vốn không dành cho kẻ ít tiền, dù tại thời điểm bắt đầu dự án ông Huyên vẫn là một đại gia đúng nghĩa, bản thân ông cũng toát mồ hôi khi phải chi rất nhiều tiền để đầu tư. “Tôi đầu tư 22 máy làm khuôn. Có máy mua của Mitshubishi mua của Nhật lên tới 17 tỉ đồng, đủ để xây một nhà máy lắp ráp xe máy. Những con robot để cắt lade mua ở Thụy Ðiển tới hơn 300.000 đô la. Ðầu tư nhiều tiền như vậy đáng lẽ nhà nước phải hỗ trợ khuyến khích nhưng trong chiến lược phát triển ngành ô tô Việt Nam hiện nay, sản xuất ô tô con không được đưa vào danh mục cơ khí trọng điểm nên doanh nghiệp rất thiệt thòi”, ông Huyên kể.

Những ngày này, khi lời kêu cứu của “ông già mê chế tạo ô tô” xem chừng chưa có lời giải, chưa có lời hồi đáp, ông Huyên vẫn lủi thủi một mình trong khu nhà máy sản xuất ôtô con đóng cửa từ năm 2013. Nhà cửa bán hết để trả nợ, dù phải tá túc trong nhà khách của công ty nhưng ông chủ của thương hiệu Vinaxuki vang bóng một thời vẫn khát khao, tìm mọi cách vực dậy “đứa con đầu tiên” và tiếp tục thực hiện “giấc mơ ô tô Việt” còn dang dở... Nhưng ai cũng có cái lý lẽ của mình, thị trường vốn dĩ vẫn khắc nghiệt với quy luật của nó: Không theo kịp thì sẽ bị đào thải.

Từ khóa: